Het land van Filip De Pillecyn

In het eeuwige weerkomen van de seizoenen wordt de mens altijd nieuw. Deze woorden schreef Filip De Pillecyn neer in zijn novelle Monsieur Hawarden (1935), een meesterwerk waarvoor hij de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Antwerpen kreeg. Het boek werd later zelfs verfilmd door Harry Kümel.

Op vrijdag 14 juni vormt deze zinsnede de rode draad in de lezing van professor-emeritus Manu Waegemans, voorzitter van het Filip De Pillecyncomité, kaderend in de expositie De lokroep van het water. Hij laat ons mijmeren over het land van De Pillecyn. Als een gids neemt hij ons mee naar het land van het wilde groen in de hovingen en langs de sloten, waarover de wind ongehinderd in eindeloze rukken woedt, hoek tussen stroom en rivier, riet en slijk. In dit gebied tussen Durme en Schelde, het land van de mensen achter de dijk dat Anton Van Wilderode het kernland van De Pillecyn heeft genoemd, heeft de auteur vele van zijn verhalen gesitueerd. De gastspreker diept dan ook talrijke literaire fragmenten op in het spoor van een veerman, een pestlijder, een soldaat, een jonkvrouw, een beursmakelaar, een ontvanger op een stoomboot,… Opmerkelijk is dat zijn meesterwerken als De veerman en de jonkvrouw en Mensen achter de dijk geschreven zijn in de gevangenis. Heimwee lijkt daarbij de hoeksteen van De Pillecyns literaire werk te zijn. Nooit sterker dan in die gevangenisjaren, schreef de auteur, heb ik de herinneringen van mijn jeugd voelen opleven… Zonder twijfel was dit verlangen naar de jeugd, naar de zuiverheid (van het ideaal), naar onschuld, in de loop der tijd nog gevoed door ontgoochelingen op menselijk-maatschappelijk vlak, zoals de auteur die bijvoorbeeld uitdrukte in zijn gevangenisnotities Face au mur, door het comité nu heruitgegeven in de oorspronkelijke, ongecensureerde versie.

In een literair pleidooi vraagt prof. Manu Waegemans zich af of het epische en historiografische vermogen van deze foute man die een rijk en bevlogen oeuvre bij elkaar schreef, vandaag nog relevante literatuur is? Of de wereld die hij beschrijft geen voltooid verleden tijd is of mogen wij De Pillecyns liefdevolle schildering van de natuur als voorloper van een ecologisch standpunt beschouwen? Is het streven naar een esthetische taalschoonheid vandaag nog werkbaar als trendsetting? Of is hij een neoromantische dromer en mogen wij concluderen dat alles onveranderd blijft, heel dat groene, naar slijk en water ruikende land. De aarde, het enige dat trouw blijft… zoals de schrijver besluit in het oorlogsdagboek Tegen de muur.

Programma

• Vrijdag 14 juni 2019 om 20 uur
• Gastspreker: prof.em.Emmanuel Waegemans
• Toegang: € 10 (aperitief inclusief) (storten op rekeningnummer van De Koolputten Kunstforum BE62 7310 4749 9861 met vermelding van ‘Lezing Land van Filip De Pillecyn’ en het aantal personen.)
• Graag uw komst bevestigen via expo@dekoolputten.be